Czym jest i jak działa DMX?
Jeżeli kiedykolwiek zastanawiałeś się jak działa DMX mamy dla Ciebie dobrą wiadomość, wszystko jest dużo prostsze niż się wydaję.
DMX to system sterowania oświetleniem oraz innymi urządzeniami stosowanymi na estradzie lub w klubie muzycznym.
Jest to system wykorzystujący cyfrową transmisję danych, umożliwia zatem dotarcie z sygnałem do wybranego urządzenia, za pomocą tylko jednego przewodu.
Czym sterować urządzeniami DMX:
Istnieje kilka możliwości sterowania urządzeniami.
Sposób pierwszy – sprzętowy sterownik DMX
To cały czas najpopularniejszy sposób sterowania urządzeniami sterowanymi sygnałem DMX.
Sterowniki tego typu znacznie różnią się od siebie funkcjonalnością, możliwościami, ergonomią pracy, a co za tym idzie, również i ceną.
Do ich wielkich zalet należy duża stabilność pracy oraz mnogość zaawansowanych, szybko dostępnych funkcji z poziomu dedykowanych przełączników i suwaków.
Przykład sterownika DMX – link
Sposób drugi – dedykowane oprogramowanie komputerowego oraz interface USB-DMX
Jest to coraz popularniejszy system sterowania DMX posiadający liczne zalety takie jak:
– bogaty interface użytkownika pozwalający na tworzenie linii czasu zdarzeń DMX
– tworzenie bibliotek kanałów DMX dla nowych urządzeń.
– symulacje pracy programowanych urządzeń na ekranie komputera i wiele innych funkcji niedostępnych w sterownikach sprzętowych lub dostępnych jedynie w droższych urządzeniach.
Minusem natomiast jest konieczność korzystania z komputera PC lub laptopa.
Przykład oprogramowania DMX – link
Sposób trzeci – Funkcja Master-Slave
Istnieje możliwość sterowania jednym urządzeniem pozostałych urządzeń tego samego typu.
Wystarczy w pierwszym urządzeniu ustawić funkcję MASTER (zazwyczaj wystarczy uruchomić dowolny program wewnętrzny urządzenia).
W kolejnym urządzeniu/urządzeniach tego samego typu należy ustawić funkcję SLAVE.
Po prawidłowym połączeniu urządzeń przewodem DMX (patrz obrazek), wszystkie urządzenia powinny pracować synchronicznie z urządzeniem MASTER.
Jak połączyć ze sobą urządzenia DMX:
Jak widać na obrazku, wszystkie urządzenia połączone są ze sobą jednym przewodem, tworząc tzw. łańcuch DMX.
Jest to najprostszy sposób połączenia nie wymagający dodatkowych urządzeń typu SPILITTER.
Ze schematu połączeń można wywnioskować, że w łańcuchu DMX nie ma znaczenia kolejność następujących po sobie urządzeń.
Wynika to z faktu, że po prawidłowym zaadresowaniu urządzeń, sygnał sterujący i tak dotrze do odpowiedniego urządzenia.
Istnieją jednak konfigurację urządzeń wymagające zastosowania splitterów.
W takim wypadku łączenie urządzeń wygląda w następujący sposób:
Na schemacie widoczny jest sterownik DMX wysyłający sygnał do splittera.
W tym konkretnym przypadku, splitter rozdziela sygnał na trzy linie.
Jeżeli potrzebujesz splitter DMX zajrzyj tutaj – link
Co to jest i po co nam ten SPLITTER?
Spilitter sygnału DMX rozdziela sygnał na kilka linii, co oznacza że:
- znacznie skracamy każdą linie DMX co ma dobroczynny wpływ na jakość sygnału.
Jest to szczególnie wartościowa cecha przy dużych scenach, dużej ilości urządzeń lub w obiektach podzielonych na wiele pomieszczeń. - umożliwia odseparowanie od siebie urządzeń różnych typów jest to ważne ponieważ niektóre urządzenia będące na tej samej linii DMX mogą powodować zakłócenia sygnału.
- Splitter za pomocą transformatorów separacyjnych oddziela też galwanicznie urządzenia od siebie, zatem np. przepięcie na jednej z linni DMX nie wywoła negatywnych reakcji na pozostałych liniach
Czy potrzebne jest coś oprócz SPLITTERA?
Tak, może się nam przydać terminator, to proste urządzenie wyglądające jak zwykła wtyczka DMX.
Terminator posiada pomiędzy pinami 2 i 3, opornik o rezystancji 110 Ohm, czasami posiada też diodę led, informującą mruganiem o obecności sygnału DMX w linii lub o jego braku monitorując w danej chwili jak działa DMX.
Terminator dobrze jest umieścić na końcu każdej linii DMX, czyli na wyjściu DMX ostatniego urządzenia w szeregu.
W ten sposób zapewnimy stabilność sygnału co pozytywnie wpłynie na pracę urządzeń bez zbędnych przekłamań w przesyłanych komunikatach.
Potrzebne są też odpowiednie przewody DMX:
To prawda, że sygnał DMX można przesyłać zwyczajnym przewodem mikrofonowym XLR-XLR o impedancji 70 Ohm, takie rozwiązanie ma jednak swoje słabe strony.
Przewód mikrofonowy przestaję się sprawdzać przy bardziej złożonych instalacjach, więcej niż kilkunastu urządzeniach, lub co jest szczególnie zauważalne, podczas stosowania długich odcinków przewodu.
Pewność, że wszystko nam odpowiednio zadziała możemy mieć stosując specjalny przewód.
Taki przewód posiada impedancję 110 Ohm i świetnie nadaję się do transmisji sygnału cyfrowego.
Jest to rozwiązanie droższe o zwykłego przewodu mikrofonowego, jednak świadomość, że nasze urządzenia będą posłuszne przez cały okres trwania imprezy, jest tego warta.
Każdy kto wie jak działa DMX, zdaję sobie jednak sprawę jak ważną rolę w całym systemie odgrywają dobrej klasy przewody.
Link do przykładowego przewodu DMX
Link do przewodów mikrofonowych, które można wykorzystać w prostych aplikacjach DMX
Czy zawsze są nam potrzebne przewody?
Nie zawsze, istnieją bezprzewodowe systemy DMX składające się z nadajników DMX wpinanych na wyjście sygnału w sterowniku, oraz odbiorniki DMX wpinanych na wejściu sterowanych urządzeń.
Jest to system droższy od zwykłych przewodów, może też ulegać elektromagnetycznym zakłóceniom sygnału, wymaga reż odrębnego zasilania.
Jednak pomimo swoich wad, w wielu aplikacjach jest niezbędny znacznie przyspieszając konfigurację systemu, uwalniając od potrzeby układania przewodów w trudno dostępnych miejscach.
Jeśli jednak opieramy swój system tradycyjnie na przewodach należy wspomnieć o wtyczkach:
Do przesyłu sygnału DMX stosuję się wtyczki w standardzie XLR.
Najpopularniejsze i najczęściej używane wtyczki posiadają 3 piny jak np. w produktach marki Light Go!
Czyli są to nam wszystkim znakomicie znane wtyczki używane też do przesyłu sygnału symetrycznego np. mikrofonowego.
Istnieją jednak marki wyposażające swój sprzęt we wtyczki posiadające 5 pinów, jednak nawet jeżeli w szeregu DMX zdarzy się takie urządzenie, łatwo jest sobie z nim poradzić za pomocą prostej redukcji np. takiej – link.
Kupując wtyczki XLR dobrze jest kierować się ich jakością wykonania, np. precyzyjnie wykonane z dobrej jakości materiałów wtyczki XLR oferuję szwajcarska firma NEUTRIK.
Produkty tej marki dostępne są na stronie: link
Jeżeli chcesz skonfigurować swój system DMX skontaktuj się z profesjonalistami w tej dziedzinie – link do kontaktu
Jeżeli ten artykuł pomógł Tobie podziel się nim na Facebook’u z przyjaciółmi, być może komuś kto zastanawia się jak działa DMX, bardzo się przyda.